Ana Sayfa Arama Galeri Video Yazarlar
Üyelik
Üye Girişi
Yayın/Gazete
Yayınlar
Kategoriler
Servisler
Nöbetçi Eczaneler Sayfası Nöbetçi Eczaneler Hava Durumu Namaz Vakitleri Gazeteler Puan Durumu
WhatsApp
Sosyal Medya
Uygulamamızı İndir
Yusuf İLGAR
e-posta: YAZARIN TÜM YAZILARI

AFYONKARAHİSAR’DA EĞİTİMİN TARİHİ MEKTEPLER -3

H.1303/M.1885-86 Salnamesine göre, Karahisar sancağı’nın genel nüfusu:[5]

 

Cemaat İsimleri Genel toplam (20 yaş üzeri.) 5-10 yaş arası 10-15 yaş arası 15-20 yaş arası
  Erkek Kadın E. K. E. K. E. K.
İslâm 97.534 96.252 14.033 14.718 12.628 9.916 10.262 8.415
Toplam 193.786 28.751 22.544 18.677

 

  Erkek Kadın E. K. E. K. E. K.
Rum 90 37 8 3 8 3 8 3  
Ermeni 2.435 2.346 332 335 392 1.303 244 250  
Toplam 100.059 98.635 14.373 15.057 13.028 10.222 10.574 8.667  
Genel toplam 198.694 29.430 23.250 19.241  

 

1306/1889 yılı salnamesinde belirtildiğine göre, Karahisar kazasının genelinde 35 medrese, 433 genel ve özel mektep bulunmaktadır. Örgün eğitim kurumları olarak toplam 468 medrese ve mektep karşımıza çıkmaktadır. Kanaatimize göre, bu tarihte de köylerin pek çoğunda medrese, genel ve özel mektep bulunmamaktadır. Mensuplarına musiki, raks, beden, ahlak eğitimi vermeyi ve onların fikrî seviyelerini yükseltmeyi amaçlayan[6] tekke, zaviye ve dergahın 25 adet olduğu görülmektedir. Bolvadin ve Aziziye kazalarında ise tekye ve zaviyelerin bu tarihte faaliyet göstermedikleri yahut kapandıkları anlaşılmaktadır.

 

1306/1889 yılına ait nüfus, köy, medrese, tekye ve zaviye, genel ve özel mekteplerin sayıları:[7]

 

Kazanın adı Toplam nüfus Erkek nüfus Kadın nüfus Köy sayısı Medrese sayısı Tekke ve zaviye Genel ve özel mektepler
Karahisar kazası merkezi 73988 37391 36597 147 24 21 136
Sandıklı kazası 70560 35453 35107 246 6 4 236
Bolvadin kazası 41736 26081 15655 44 1 46
Aziziye kazası 23736 11860 11876 52 4 15
Toplam 210020 110785 99235 489 35 25 433

 

R.1307/1891 yılı salnamesine göre, sancak genelinde 398 müslim ve 9 gayr-i müslim ibtidai mektep bulunmaktadır. Okulların tamamında 16.990 öğrenci okumaktadır. Öğrencilerin 334’ü gayr-i müslim, 16.656’sı Müslümandır. Müslüman öğrencilerin ise 11.244’ü (%67,5) erkek, 5.412’si (%32,5) kızdır.

 

1310/1892 yılına ait olması gereken Hüdavendigar salnamesinde belirtilen bilgiye göre[8], Karahisar-ı sahip sancağında 310 okul varken, bu sayı 1312/1894’te 437’ye, 1314-1315/1896-1897 yılıllarında ise 516’ya yükselmiştir. Okul sayılarındaki periyodik yükselmeyi incelediğimizde bu dönemde okullaşmaya önem verildiği anlaşılmaktadır. Öğrenci sayısı olarak 1310’da? 16656 kişi bulunmaktadır. Bu sayı ise o günün nüfusunun %8’ni teşkil etmektedir. Belirtilen tarihte kırk iki öğrenciye bir okul düşmektedir. Osmanlının son döneminde Hüdavendigar Eyaleti’ne bağlı bir sancak olan Karahisar-ı Sahib’in, eyalete bağlı diğer sancaklarla kıyasını yaptığımızda gerek okul, gerekse öğrenci sayısı bakımında geride olduğunu görürüz.

[5] SVH., 1303, s. 290.

[6] Akyüz, age., s. 68.

[7] SVH., 1306, s. 92-93.

[8] SVH., 1313, s. 309-311. (Bu salnamenin kapak sayfası yırtılarak üzerine sonrada 1313 Hüdavendigâr Salnâmesi ismi yazılmıştır. Kanaatimize göre salnamenin tarihi 1310’lu yıllara ait olması gerekir.

YAZARLAR

TÜMÜ

SON HABERLER