AFYONKARAHİSAR KALESİNİN ÇOK UZAKLARDA BİR BENZERİ OLDUĞUNU BİLİYOR MUYDUNUZ?

Sigiriya ismini daha önce duyanınız var mı? Bilmiyorum. Ben Sigiriya ismini, ilk olarak Birinci Dünya Savaşı sırasında şehrimizde kalan savaş esirleri ile ilgili araştırmalar yaparken İngiliz savaş esiri John Still’in savaş sonrası yayınlanan aldığı ve Afyonkarahisar’da geçirdiği esirlik günlerine ilişkin anılarını anlattığı(*) “A Prisoner in Turkey” adlı hatıra kitabında görmüştüm. Still “Seylan’da (Sri Lanka), Karahisar gibi bir kaya var. Sigiriya, Aslan Kayası olarakta adlandırılan büyük ve sağlam granit bir kütledir. Üzerinde bulunan on dört yüzyıl öncesine ait kalıntılarda dolaşırken mutlu zamanlar geçirdim. Karahisar’a bakınca esaret günlerimizi hatırlatsa da, bunun dışında onu görmek güzeldi. Bir insan sıradan hayatında mevcut anı yaşıyor. Ancak esaret altındayken neredeyse tamamen geçmişte ve gelecekte yaşıyor” diye satırlarında düşüncelerini yazıyordu. İlk zamanlar pek dikkatimi çekmeyen, ancak daha sonra zihnimde bir merak uyandıran ve yazıda bahsi geçen Sigiriya Kalesi tam olarak nerede? Nasıl bir yer? Still neden hatıralarında Afyonkarahisar ve Sigiriya Kalelerini kıyaslıyor? Sorularına bir cevap bulabilmek ve merakımı giderebilmek ümidiyle araştırmaya başladım. Sonunda, John Still’in bahsettiği Sigiriya Kalesi yada Aslan Kayası hakkında şu bilgilere ulaştım:
Sigiriya Kalesi veya Kayası, Hindistan Yarımadasının Güney doğu ucunda bulunan eski adıyla Seylan şimdiki adıyla Sri Lanka Adasının merkezinde olup, geniş bir düzlük alan içerisinden birden bire yükselen, yaklaşık olarak 200 metre yüksekliğinde ve 1.200 merdivenle çıkılabilen bir volkanik kaya kütlesidir. Zirvesinde bölgede hüküm sürmüş Kral Kasyapa (M.S.477-495) tarafından yaptırılmış bir kale bulunmaktadır. Sigiriya Kalesinin zirvesinde saray, tapınak ve yağmur sularını depolamaya yarayan su havuzları gibi yapılar vardır. Etrafı ise hendeklerle çevrilidir. Bu kale, kralın yönetim merkezi olmasının yanısıra dini açıdan Budist rahiplerinde dini bir merkezi olmuş. Kayanın kimi yüzeylerinde kök boyalarla yapılmış 1.600 yıllık resimlerinde olduğu belirtilmektedir. Bu arada Sigiriya Kalesine, Aslan Kayası’da (Lion Rock) denilmektedir. Bu, bir zamanlar kalenin girişinden tepesine kadar ulaşan yüzyıllar öncesinde yapılmış devasa bir aslan figüründen kaynaklanmakta olup, bugün giriş kısmında aslan figürünün sadece pençeleri korunabilmiştir.
Afyonkarahisar Kalesi ve Sigiriya Kalesini benzer özellikleri bakımından karşılaştırırsak: Sigiriya Kalesinin üzerinde bulunduğu kayanın hacim olarak Karahisar Kalesine göre daha geniş ve zirvesinin daha düz olması olmasının dışında, çok fazla farklılık göstermediği anlaşılmaktadır. Yükseklikleri ve çevre coğrafyaları birbirine yakın özelliklerdedir. Her ikisi de düzlük alandan aniden yükselmektedir. Her ikisinin de yapıları volkanik özellikler göstermektedir. Anlaşıldığı kadarıyla Sigiriya Kalesi Dünyada biraz daha fazla tanınmakta ve daha çok yabancı turist ve gezgin çekmektedir. Ayrıca Sigiriya kalesi 1982 yılında UNESCO tarafından dünya kültür mirası listesine alınmıştır.
Güncel listelerde bugün için ülkemizden Mamure Kalesi-Mersin, Bodrum Kalesi ve Van Kalesi UNESCO geçici listesinde yer almaktadır. Ordu Büyükşehir Belediyesince Ordu ili sınırları içindeki Kurul Kalesinin de UNESCO Dünya Kültür Mirası geçici listesine alınması içinde 2018 yılında ilk başvuru yapılmıştır. Afyonkarahisar Kalesi ile ilgili olarak bu yönde bir çalışma var mı? Bilmiyoruz. Ancak, Karahisar Kalemizin Dünya kültür mirası listesine dahil edilmesi, Afyonkarahisar’ın marka şehir olma yolundaki çabasına katkı sağlayacaktır. Zamanla inşallah buda olur.
*John Still “A Prisoner İn Turkey” Londra, 1920, s.154
**Resimler internetten alınmıştır.