Afyon'da 22 medrese vardı – Kocatepe Gazetesi

Osmanlı Devleti tarafından yayınlanan Maarif Salnamesi’nde Afyonkarahisar’da 19 Müslüman, 3 adet de gayrimüslim medresesi bulunduğu yazıyor

Osmanlı Devleti’nin son döneminde, devlet genelinde eğitim dünyasının durumunu ortaya koyan Maarif Salnameleri’ne göre Afyonkarahisar’da toplam 22 medrese bulunuyordu. 1900 yılına ait Maarif Salnamesi’nde Karahisar-ı Sahib merkezinde 19’u Müslüman, 3’ü gayrimüslim medrese yer alıyor.
Müslüman medreselerinin 4 tanesi Kahil Mahallesi’nde, 3 tanesi de Akmescit Mahallesi’nde yer alıyordu. Maarif Salnamesi’ne göre Afyonkarahisar’daki medreseler şöyle:
Hacı Yahya Mahallesi’nde Hacı Hanife Sultan tarafından yaptırılan Keskinzade Medresesi. Keskinzade Medresesi’nin Müderrisi Hacı Ahmet Efendi’ydi.
Cami-i Kebir Mahallesi’nde Hafız Ali Efendi tarafından yaptırılan Cami-i Kebir Medresesi’nin müderrisliğini Hafız Ali Efendi yürütüyordu.
Ot Pazarı Mahallesi’ndeki Musa Hocazade Medresesi’nin banisi de müderrisi de Ali Efendi’ydi.
Sinan Paşa Mahallesi’nde Avcızade Medresesi bulunuyordu. Şeyh Mehmet Cemal Efendi tarafından yaptırılan medrese, Saadettin Efendi tarafından yönetiliyordu.
Anıtsına Mahallesi’nde Atar Hacı Mehmet Ağa tarafından yaptırılan medreseye Zülali ismi verildi. Zülali Medresesi’nin Müderrisi, Ali Efendi’ydi.
Kahil Mahallesi’ndeki Necatiye Medresesi’ni Yenişehirli Ali Efendi yaptırdı, yönetim ise Ali Galip Efendi’deydi.
Yine Kahil Mahallesi’nde Hamza Bey Medresesi Hacı Bekir Ağa tarafından yaptırılmıştı. Medrese Müderrisi ise Mustafa Efendi’ydi.
İmaret Mahallesi’nde Fevziye Medresesi kurulmuştu. Osman Hilmi Efendi’nin müderris olduğu medrese, Timurcuzade Mehmet Efendi tarafından yaptırıldı.
Yine İmaret Mahallesi’ndeki Taş Medrese, Gedik Ahmet Paşa tarafından kurulmuştu. Ali Osman Efendi ise Taş Medrese’de müderrislik yapıyordu.
Nurcu Mahallesi’nde Dehşeti Efendi tarafından kurulan Dehşeti Efendi Medresesi’nin müderrisi Mustafa Efendi’ydi.
Sinan Paşa Mahallesi’nde Hacı Nuri Efendi, İmadiye Medresesi’ni yönetiyordu. Medrese, Tuzcu Hacı Mustafa Ağa tarafından yaptırıldı.
Sahabeler/ Sultan Mahallesi’nde Hacı Ahmet Efendi’nin yaptırdığı medrese Tevfikiye adını taşıyordu. Medresenin yöneticiliği ise Cemali Efendi’deydi.
Mollabahşi Mahallesi’nde Hüseyin Efendi tarafından kurulan ve yönetilen Güldani Medresesi, Kabaklı Mahallesi’nde Hacı Mehmet Efendi tarafından kurulan ve yönetilen Yeni Cami Medresesi bulunuyordu.
Metli Mahallesi’nde Salih Efendi tarafından kurulan Salih Efendi Medresesi’nin müderrisi Mustafa Kazım Efendi’ydi.
Kahil Mahallesi’nde Hacı Mehmet Ağa’nın banisi olduğu Ziyaiye Medresesi’nin müderrisliğini Cemal Efendi yürütüyordu.
Serd Mehmet Paşa’nın kendi ismini verdiği medrese, İmaret Mahallesi’nde Fahrettin Efendi tarafından yönetiliyordu.
Kahil Mahallesi’ndeki Hacı Aşık Efendi Medresesi, Dilaver Paşa tarafından kurulmuş, Müftü Yunus tarafından yönetilmişti.
Akmescit Mahallesi’ndeki Recep Efendi Medresesi’nin banisi Recep Efendi, müderrisi Eyüp Efendi’ydi.
Afyonkarahisar’daki gayrimüslim medreseler ise Ermeniler’e aitti. Ermeni nüfusun iki erkek, bir kız medresesi bulunuyordu. (Kocatepe)