'Afyon Şeker, yerli kurulan fabrikada milattır'

Afyon Şeker Fabrikası Müdürü Ali Erdoğmuş, Afyon Şeker Fabrikası’nın malzeme, işçilik ve mühendislik hizmetlerine kadar yerli kurulan bir fabrika olarak milat olduğunu vurguladı

Şeker Fabrikası yönetimi ile medya mensupları kahvaltılı sohbet toplantısında biraraya geldi. Afyon Şeker Fabrikası Müdürü Ali Erdoğmuş, fabrikanın dünden bugüne geldiği süreç hakkında bilgiler verdi.
25 ŞEKER 5 MAKİNE
FABRİKASI VAR
Şeker Fabrikası Müdürü Ali Erdoğmuş sohbet şeklinde gerçekleşen toplantının başında medya çalışanlarından konuşulanların bire bir yazılmasını rica etti. Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.’nin KİT olduğunu hatırlatan Erdoğmuş; “Bu KİT’e bağlı olarak Türkiye’de 25 tane fabrika var. Bunlardan biri de Afyon Şeker Fabrikasıdır. Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. tüzel kişiliği bazında ilk etapta bilgilendirme yapmak isterim. Devletin elinde şu anda 25 şeker fabrikası, 5 tane makine fabrikası var. Bunlardan bir tanesi de Afyon’da. Makine fabrikaları şeker fabrikalarının yedek parça ihtiyacını karşılayan makine tesis aksamında gerek yatırım faslında gerekse bakım onarım faslında malzeme temin eden fabrikalarımızdır. Bunlar; Afyon, Eskişehir, Ankara, Erzincan ve Tokat Turhal’da var. Erzincan, Turhal ve Afyon’un ayrı bir birim olmaktan çıkıp Şeker Fabrikası Müdürlüğüne bağlandı. Eskişehir ve Ankara’da ayrı bir müdürlük şeklinde fabrika müdürü, fabrika müdür yardımcıları gibi organizasyon şeması muhafaza edildi. Afyon, Erzincan ve Turhal’da bu şeker fabrikası müdürlüğüne bağlandı. Afyon’da muhasebe hizmetlerini Şeker Fabrikası Muhasebesi yürütüyor. Personel işleri ile ilgili konuları da Şeker Fabrikası’nın Personel birimi yürütüyor.” dedi.
MACERA 1926’DA BAŞLIYOR
Son zamanlarda İnsan Kaynakları Müdürlüğü tabirinin yaygınlaştığını belirten Afyon Şeker Fabrikası Müdürü Ali Erdoğmuş, kendilerinin bu tabire uymak yerine personel servisi tabirini kullandıklarını kaydetti. Bu birimin çalışan işçi ve memurun özlük işleri ile ilgilendiğini söyledi. Muhasebe biriminin fabrikanın ihtiyacı olan malzeme ve hizmet alımını sağladığını belirten Erdoğmuş; “Muhasebe birimi ihaleleri, ödemeleri yapan bir birimdir. Pancar ekimini gerçekleştiren fabrikanın hammadesi olan pancarı temin eden Ziraat Müdürlüğümüz var. Bütün fabrikalarımızda fabrika müdürü ve onun altında servis müdürleri vardır. Muhasebe, personel, işletme ve ziraat şeklinde olmak üzere Afyon Şeker Fabrikasındaki organizasyon şeması diğer fabrikalarla aynıdır. Özelleşme ile ilgili konuları sohbetimizin sonuna saklayarak öncelikle genel konulardan söz etmek istiyorum. Türkiye’nin şeker fabrikası macerası 1926 yılında başlıyor. Belki bunu çoğu kişi biliyordur. Ama yine de bazı şeyleri tekrar anlatmakta yarar görüyorum. Kurtuluş Savaşı sonrası Türkiye Cumhuriyeti Devleti kurulduktan sonra sanayileşme hareketleri başlıyor.” diye konuştu.
SANAYİLEŞME ŞEKERLE BAŞLAR
Bir hatıratı aktararak konuşmasını sürdüren Afyon Şeker Fabrikası Müdürü Ali Erdoğmuş: “Türk ordusu Yununan ordusunu önüne katmış gidiyor. Manisa köylüklerinden geçerken yaşlı bir köylü Atatürk’ün önüne çıkıyor. Köylü, ‘Paşam bir dakika. Memleketi kurtardınız, çok teşekkür ederiz. Allah razı olsun. Ama benim atımı nallayan, kağnımı tamir eden Ermeni, Rum, Museviler vardı. Onlar gidiyorlar. Benim bu işlerimi kimler yapacak? Ustalar gidiyor.’ diye Ata’ya soruyor. Atatürk köylüye doğru söylediğini ifade ediyor. İzmir 1. İktisat Kongresinin toplanmasındaki en önemli gerekçelerden biri budur. Bilindiği üzere yıllarca Osmanlı ve Selçuklu zamanında Anadolu’yu yurt edinmişiz. Ama genellikle sürekli cephelerde olduğumuzdan bir sanayi tesisimiz olmamış. Atatürk tespiti ‘Biz en kolay işi yaptık. Bundan sonra en zoru yapacağız.’ Atatürk en kolay iş dediği bilinen iş olan savaşı kast ederken, en zor iş bilmediğimiz sanayileşmeyi ifade etmiştir. Sanayileşme ve ticarette millet olarak fazla bir becerimiz yok. Sanatkar diye tabir ettiğimiz usta dediğimiz kişiler Ermeni, Rum gibi ekalliyet olarak tanımlanan azınlıklardı. Onlarda gidince bu işi kim yapacaktı? Sanayileşme doğrultusunda bir takım şeyler yapılamsı gerekiyordu. Türkiye’de sanayileşmenin tarihsel aşamasında izlenen yolda 1926 yılında Uşak’ın Kalpa köyünden Molla Ömeroğlu, Ulvi Ağa Ankara’ya Atatürkle konuşmaya gidiyorlar. Uşak’ta Şeker Fabrikası kurmak istediklerini belirtiyorlar.”
AFYON FABRİKASI YERLİ ÜRETİM
Atatürk’e “gavurların” ürettiği şekeri tüketmek istemediklerini söyleyen köylülerin Türk çiftçisinin ürettiği pancardan elde edilen şekeri kullanmak istediklerini bildirdiklerini kaydeden Ali Erdoğmuş; “Şeker fabrikası kurma isteği Ata’ya bildiriliyor. Atatürk’e finans kaynağı olarak köylere gidip yumurta toplayıp bunları paraya çevirerek fabrika kurma isteği aktarılıyor. Azim ve kararlılık Atatürk’ün hoşuna gidiyor. Sonuçta Uşak’taki fabrika bu şekilde gerçekleştiriliyor. O zaman köy statüsünde olan Alpullu’da ve Uşak’ta 1926 yılında iki ayrı fabrika kuruluyor. 1933 Yılında Eskişehir’de, 1934 yılında ise Tokat’ın Turhal ilçesindeki fabirakalar kuruluyor. 1950 Yılına gelinceye kadar Türkiye’nin şeker ihtiyacını 4 şeker fabrikası karşılıyor. Eleman açısından da düşündüğümüzde o dönemde bu fabrikaları hep Avrupalı firmalara yaptırmışız. Genellikle ağırlıklı olarak Alman firmaları olmakla birlikte Danimarka ve İsveç firmaları da mevcuttur. 1950’li Yıllardan sonra kurulan firmalarda da aynı şekilde Alman firmaları ağırlıklarını korumaktadır. Kendimizin kurduğu ilk fabrika Afyon Fabrikasıdır. Afyon Şeker Fabrikası’nın en önemli özelliği tamamen Türk mühendis işçilerinin kurduğu tamamen yerli malzemeden kurulan fabrika olmasıdır. Afyon Fabrikası onun için bir milattır.” şeklinde konuştu. Toplantıda; Afyon Şeker Fabrikası Müdürü Ali Erdoğmuş, Muhasebe Müdürü Abdullah Necli, Ziraat Müdürü Erhan Özsu, Personel Müdürü Naci Değirmenci, Şeker-İş Sedikası Şube Başkanı Murat Karamoçu, Sendika İdari Sekreteri Mehmet Temür, Sendika Mali Sekreteri Hasan Üçağıl hazır bulundular. Burcu AYDIN’ın haberi.