ABDESTİN EDEPLERİ

Abdestin farz ve sünnetlerinden başka alırken uyulması gereken bir takım âdap/edepler vardır. Bu edeplere uymakla sevap kazanılmış olur. Terkinde ise günah ve kınama yoktur. Abdestin başlıca edepleri şunlardır:
•Vakit girmeden önce abdest alıp hazır bulunmak.
•Abdest alırken Kıbleye doğru yönelmek.
•Abdest alırken suyun sıçramasından korunmak için yüksek bir yere çıkmak.
•Abdest alırken kimseden yardım istememek. Yani abdest ibadetini, kimsenin yardımı olmaksızın bizzat kendi yapmaya çalışmak. Hastalık v.s. gibi başkasının yardımını zarurî kılan özür hâli bundan müstesnadır. Bir de kişi kendisi yardım taleb etmeden, başka birinin ona gönüllü olarak yardım etmesinde de bir mahzur yoktur. Âdâb ihlâl edilmiş olmaz. Nitekim ashaptan bâzılarının, Resûlüllah Efendimize-Resûlüllah’tan bir yardım isteği gelmediği halde- abdest alırken ibrikle su döktükleri ve peygamberimizin duasına mazhar oldukları hadîs kitaplarında kayıtlıdır. (Bak. Celal Yıldırım, Abdest bölümü, Kaynaklarıyla Ahkâm Hadisleri ) Bu da gösteriyor ki, başkasının gönüllü olarak yaptığı, abdest suyunu hazırlamak ve dökmek gibi herhangi bir hizmeti kabulde mahzur yoktur.
•Zaruret olmadıkça abdest alırken dünya kelamı konuşmamak. Çünkü dünyevî lâkırdı, insanı abdest dualarını okumaktan alıkor.
•Abdest almaya kalben olduğu gibi dil ile de niyet etmek ve bu niyeti abdestin evvelinden nihayetine kadar unutmayıp kalbte tutmak.
•Abdest sırasında her azayı yıkarken ayrı besmele çekmek ve Peygamber Efendimizden nakledilen abdest dualarını okumak. Eğer bu duaları bilmiyorsa, Peygamber Efendimize salât ü selâm getirmek.
•Elleri yıkarken yüzükleri oynatmak.
•Ağıza ve buruna su vermeyi sağ el ile yapmak ve sol elle sümkürmek.
•Yüzü yıkarken göz pınarlarını yıkamak.
•Abdest Alırken suyu israf etmemek ve kısmamak. Abdest alırken suyu ne israf derecede fazla kullanır ne de uzuvlardan, hiç damlamayacak kadar az kullanırız. Suyu israf etmek mekruh olduğu gibi az kullanmak ta mekruhtur.
Her konuda israfı yasaklayan dinimiz abdest alırken suyun fazla kullanılmasını israf saymış ve yasaklamıştır. Bir defasında Hz. Peygamber (s.a.v.) Hz.Sa’d’e uğramıştı. Hz.Sa’d, bu esnada abdest alıyordu. Resulullah (s.a.v.), (onun suyu aşırı bir şekilde kullandığını görünce); “Bu israf da nedir?” Diye sordu. Hz.Sa’d da abdestte israf olur mu? Dediğinde Hz. Peygamber (s.a.v.): “Evet, hatta akmakta olan bir nehirde abdest alsan bile” şeklinde cevap verdi. (İbni Mace; Taharet 48; Ahmed b. Hanbel el – Mukaddime 11, 221)
•Özür sahibi olmayan için, ibâdete hazırlık olmak üzere, vakit girmeden abdest almak veya her vakit abdestli bulunmaya gayret etmek.
Vakit girmeden abdest almak, çok faziletlidir. Çünkü, bu durum onu ruhen ibâdet havasına hazırlar, kalben ibâdete müteveccih kılar.
Devamlı abdestli bulunmak ise, çok büyük sevaplara ve mânevî faydalara vesiledir. Çünkü böyle bir kimse, abdestle işlenmesi gereken sâlih amellerden hangisini dilerse, nerede olursa olsun, kaçırmadan işleyebilir. Cemaatle namaz kılabilir, nafile namaz kılabilir, cenaze namazı kılabilir, tilâvet secdesi yapabilir, istediği zaman Mushaf’ı tutabilir. Kısacası her türlü sâlih ameli işlemek, bu sayede mümkün olur. Ayrıca abdestli iken vefat ederse, şehitlik mertebesine nâil olması da umulur.
Hadîs-i şerîf’te, daima abdestli bulunan ve yatağa abdestli olarak yatanlar için, meleklerin devamlı istiğfarda bulundukları zikredilmiştir.
Abdeste devam eden kimseye, yedi hasletin ihsân edileceği rivâyet edilir:
• Melekler onun sohbetine rağbet ederler.
• Kalem ona sevap yazmaktan asla boş durmaz.
• O kimsenin bütün âzaları tesbih ederler.
• Câmi ve cemaatten geri kalmaz.
• Melekler, onu gece karanlığında kendisine isabet edebilecek zararlı şeylerden muhafaza ederler.
• Sekerat hâlinde ölümü kolay olur.
• Cenâb-ı Hakk’ın hıfz ve emânında olur.
• Abdest üzerine abdest almak.. Hadîs-i şerif’te bir kimse abdestli iken bir daha abdest alsa, ona on sevap yazılacağı beyan edilmiştir.
• Güneşte ısınmış su ile abdest almamak. Güneşteki gözle görünmeyen zararlı ışınların suya geçeceğinden, abdest alan kimsenin sağlığına zarar vermemesi açısından.
• Abdestin sonunda kıbleye karşı ayakta olarak şehadet getirmek.
• Abdest suyunun fazlasını ayakta içmek ve şu duayı etmek.
“Eşhedü enlâ ilâhe ilallahü vahdehu lâ şerike leh ve eşhedü enne Muhammeden abdühü ve rasûlüh. Allahümmec’alnî minettevvâbîne vec’alnî minel mütetahhirin”
Manası: “Allah’tan başka hiçbir tanrı bulunmadığına, O’nun hiçbir ortağı olmadığına şahadet ederim. Ey Allah’ım! Beni çok tevbe edenlerden ve temizlenenlerden kıl.”
• İbrikle abdest alanların, ibriklerini boş bırakmayıp, diğer abdest için su ile doldurmaları.
• Abdest sonunda kelime-i şahadeti söyledikten sonra Kadr sûresini birkaç kere okumak.
• Abdest aldıktan sonra kerahet vakti değilse Allah rızası için iki rekat namaz kılmak.