1838 YILINA AİT AFYONKARAHİSAR ŞEHİR PLANI VE HARİTASI-5

Prusyalı Subayların Hayat Hikâyeleri
Helmuth Karl Bernhard von
Moltke (1800 – 1891)
Babası, Danimarkalı Korgeneral Friedrich Philipp Victor von Moltke’dir. (1768-1845). Dokuz yaşındayken Holstein Hohenfeld’e yatılı olarak bir okula gönderildi. On bir yaşında Danimarka Kopenhag Harp Okulu’na girdi. 1818 yılında Teğmen rütbesiyle Danimarka Ordusuna göreve başladı. 1822 yılında Frankfurt’ta (Oder) konuşlu 8. Piyade Alayı’na atandı. 1823 yılında Prusya Harp Akademisi’ne başladı. 1826 yılında Prusya Ordusu’na katıldı.
1835-1839 arasında Osmanlı Ordusu’nda öğretmenlik ve müşavirlik yaptı. Osmanlı başkumandanı Hafız Osman Paşa maiyetinde müşavir olarak Nizip Muharebesi’ne katıldı. Berlin’e dönünce önce Magdeburg’daki 4. kolordu kurmay başkanlığına, sonra veliaht Friedrich Wilhelm’in yaverliğine atandı. 1857 yılında Friedrich Wilhelm imparator olunca, Genelkurmay Başkanlığı’na getirildi.
1866 ve 1870 savaşlarında Avusturya ve Fransa’ya karşı harekâtı yönetti ve büyük saygınlık kazandı. Alman İmparatorluğu’nun kuruluşundan sonra, 1871’de kont, 1872’de Yüksek Meclis üyesi oldu. 1870’in konfederasyon ordusunu gerçek bir Alman ordusu haline getirdi. Komutası altında bu orduya Prusya askeri geleneğini aşıladı. 1888’e kadar 31 yıl Genelkurmay Başkanlığı görevini yürüttü. 4 Nisan 1891 tarihinde Berlin’de öldü. Cenazesi için askeri törenle Kaiser II. Wilhelm ile birlikte binlerce kişinin yer aldığı bir devlet töreni düzenlendi.
Afyonkarahisar Haritasını yapan Fischer Kimdir?
Friedrich Leopold Fischer, 22 Mayıs 1798’de marangoz bir babanın oğlu olarak Königsberg şehrinde doğdu.1813-1815 yılları arasında doğduğu şehirde okudu. Askeri mühendislik bölümüne geçiş için talepte bulundu. Haziran 1815’te talebi uygun görülerek Prusya 4.ordusuna mühendis-coğrafyacı olarak atandı. Aynı yılın Kasım ayında Fransa işgaliyle görevli Kolordu’da görevlendirildi.1817-1818 yılları arasında matematik ve tahkimat öğretmenliği yaptı. Eylül 1823’te Königsberg’den bir tüccarın kızıyla evlendi. 1835-1839 arası Moltke ile beraber Türkiye’de askeri danışman olarak görev yaptı.1848 yılında albaylığa terfi etti.1849 yılında Prens Friedrich Wilhelm tarafından askeri vali olarak atandı.1854’te generalliğe terfi etti.7 Mart 1857 tarihinde geçirdiği bir akciğer rahatsızlığı soncu vefat etti. Bağlı bulunduğu Prusya prensi “ani ölümü bizimle beraber herkesi derinden etkiledi. Onun disiplini, ordu ve bizler için büyük kayıp” demiştir17
Traugott Wilhelm Heinrich Mühlbach, 17 Ekim 1795’de Pomerania’da dünyaya geldi. 1810 yılına kadar yerel liseye devam etti. Özel olarak matematik dersleri aldı. 1812’de Berlin’e gitti. Ormancılık ve inşaat üzerine eğitim gördü. Bundan hemen sonra, Kral’ın çağrısına uyarak, Pomeranya Tugayına gönüllü asker olarak katıldı. Bu arada, üst rütbeye terfi etti.
13 Ocak 1813 gecesi Wittenberg savaşı sırasında yaralandı ve orada demir haçı kazandı. Kendini Berlin’de inşaat mühendisliği ve ormancılık mesleği üzerine çalışmaya adamak amacıyla Paris’i Barış sonrası terk etmek için izin istedi. Aralık 1814’te Berlin’e vardı. Ocak 1826’da soylu oldu. 21 Aralık 1827’de, Garnizon İcra Direktörü olarak görevlendirildi.
1836 sonbaharında daha sonra uzun süreli bir görev için Türkiye’ye geldi. Türkiye’de komuta ettiği ilk görevi Ekim 1836’da aldı.1840 ilkbaharında döndükten sonra, ilk olarak Berlin’de raporlarını Kral’a teslim etti. 27 Mart 1847’de, Köln’deki denetleme için görevlendirildi. Ancak sağlığı, Türkiye’de iken kalıcı şekilde bozulduğu için bu görevi bırakmak zorunda kaldı. 18 Temmuz 1848’de, 53 yaşında öldü18
Karl Friedrich Ludwig, Baron von Vincke, 17 Nisan 1800’de Minden’deki Gymnasium’a katıldı ve ardından Berlin’deki Muhafız Topçu Tugayı’na katılmak için gönüllü oldu. 7 Temmuz 1827’de Harp Akademisine katıldı.1835’te Rusya’ya düzenlenen bir seferde bu birliklerin genel komutanına eşlik etti. Kralın emriyle Türkiye’ye geldi. Kendisine eşi de katıldı.
Yurduna döndükten sonra Prusya Prensi (Kaiser Wilhelm I.) ile olan yakın kişisel ilişkilerininde etkisiyle 10 Nisan 1840 tarihinde Genelkurmay Muhafız birliğine Binbaşı olarak ve daha sonra Muhafız Birliğine komutan olarak atandı. 1848 yılında Frankfurt yerel meclisine seçildi.1854 yılına kadar bu görevi yaptı.
Prusya tepki döneminde kendisini parlamento faaliyetinden uzak tuttu. 1859’da, Temsilciler Meclisi’ne tekrar seçilerek geri geldi. Ölümüne kadar bu görevde kaldı. Ordu, özellikle 1859 ve 1864’te iki broşür halinde yayımladığı ordunun yeniden örgütlenmesi meselesine büyük ilgi gösterdi. Kuzey Almanya Konfederasyonu’nun kuruluşundan sonra 18 Mayıs 1869’da Berlin’de öldü.19
Askeri danışman olarak gelen Prusyalı subaylar gayet iyi yetiştirilmiş ve memleketlerine döndükten sonrada önemli görevler üstlenerek Alman birliğinin kurulmasında etkin olarak bulunmuşlardı. Osmanlı Devletinin askeri danışmanlar olarak çağırdığı ve görevlendirdiği Prusyalı subayların yapmış oldukları haritalar, şehir planları gelecekte üzerinde daha pek çok inceleme, araştırma ve çalışmalar yapılacak önemli kaynaklardır. Görevli oldukları süreler boyunca bu mühendis subaylar tarafından Balkanlar ve Boğazlar başta olmak üzere Anadolu’nun önemli bir kısmının haritalandırması yapılmıştır. Genel olsun, mahalli olsun her türden araştırma konusu ve her araştırmacı için önemli birer kaynaktırlar.  (Son)

Kaynakça:
17 a.g.e Reinhold Wagner.Berlin 1893  s.(310-315)
18 a.g.e Reinhold Wagner.Berlin 1893  s.(304-309)
19 a.g.e Reinhold Wagner.Berlin 1893  s.(309-310)
Dip not:
*Topoğrafya: Bir kara parçasının doğal engebe ve özelliklerini kâğıt üzerinde çizgilerle gösterme işi.(Türk Dil Kurumu)